Επιστροφή φόρου 1% για κάθε συναλλαγή που πραγματοποιείται με κάρτα, πιστωτική ή χρεωστική, θα απολαμβάνουν οι καταναλωτές, σύμφωνα με το σχέδιο που επεξεργάζεται το Υπουργείο Οικονομικών με στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής, καθώς, μέσω των καρτών θα γίνεται καλύτερος έλεγχος στον τζίρο και την απόδοση του ΦΠΑ.
Αρχικά είχε τεθεί στο τραπέζι πρόταση για μείωση του ΦΠΑ από το 23% στο 20% και από το 13% στο 10%, όταν η διεκπεραίωση μιας συναλλαγής γίνεται με «πλαστικό» χρήμα. Η πρόταση αυτή όμως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας που βλέπουν όμως με πιο θετικό μάτι το κίνητρο μια μικρής επιστροφής φόρου που θα γίνεται μέσω της πιστωτικής κάρτας.
Το Υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά προσανατολίζεται στην τακτική «μαστίγιο και καρότο» στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής αλλά με έναν πρωτότυπο τρόπο: Να δίνει το «καρότο» της επιστροφής φόρου 1% στους καταναλωτές για να χρησιμοποιήσουν τις κάρτες τους και με το «μαστίγιο» στο χέρι να εντείνει τους ελέγχους στα καταστήματα για την απόδοση του ΦΠΑ. Ισχυρό όπλο θα είναι τα στοιχεία των τραπεζών για τις συναλλαγές μέσω των καρτών που θα δίνουν μια σχετικά καλή εικόνα για τον τζίρο της επιχείρησης και για τον ΦΠΑ που πρέπει να καταβληθεί.
Το σχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών που προχωρά με βάση και τις υποδείξεις της ομάδας του X. Ράιχενμπαχ που συστήνει να δοθεί και κομβικός ρόλος στις τράπεζες, προβλέπει ότι σε κάθε συναλλαγή μέσω πιστωτικών και χρεωστικών καρτών ή επιταγών, όπου υπάρχει τραπεζική μεσολάβηση, η τράπεζα πριν αποδώσει τα χρήματα της συναλλαγής στις επιχειρήσεις θα παρακρατά τον ΦΠΑ και θα τον αποδίδει απευθείας στο Δημόσιο. Στη συνέχεια θα αποδίδει το ποσό της συναλλαγής, χωρίς ΦΠΑ, στις επιχειρήσεις. Ετσι δεν θα είναι εφικτή η παρακράτηση και η μη απόδοση του ΦΠΑ από μία επιχείρηση.
Το σχέδιο υποστηρίζεται και από το μέτρο της μείωσης του ορίου συναλλαγών πάνω από το οποίο απαιτείται η πληρωμή μέσω καρτών ή τραπεζικών επιταγών, όπως ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2012. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, από την 1η Ιανουαρίου μειώθηκε από τα 3.000 ευρώ σε 1.500 ευρώ το όριο των συναλλαγών πάνω από το οποίο όλες οι συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων θα πρέπει να γίνονται υποχρεωτικά με χρήση πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών ή τραπεζικών επιταγών.
Πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ δείχνει ότι η Ελλάδα δεν εισπράττει το 30% περίπου του οφειλόμενου ΦΠΑ, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. περιορίζεται στο 12%. Η αποδοτικότητα της χώρας μας στην είσπραξη του ΦΠΑ είναι, μάλιστα, η δεύτερη χαμηλότερη σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες με βάση τα στοιχεία του 2008, απόδοση που εκτιμάται ότι επιδεινώθηκε την τελευταία διετία υπό το βάρος της οικονομικής ύφεσης.