Με τον νέο ασφαλιστικό νόμο, από το 2011 διευρύνεται η δυνατότητα αξιοποίησης πλασματικών χρόνων και με αυτόν τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα συμπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων χρόνου ασφάλισης, οδηγώντας κατηγορίες ασφαλισμένων ακόμη και σε ταχύτερη συνταξιοδότηση.
Ποιοι όμως και με ποιο κόστος έχουν τη δυνατότητα εξαγοράς ή μη των νέων πλασματικών ετών;
Περιορισμένη χρήση πλασματικών χρόνων μπορούν να κάνουν το 2010 όσοι βρίσκονται κοντά στη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και να αποφύγουν έστω και τις μεταβατικές αλλαγές (είτε 1 επιπλέον χρόνο εργασίας είτε 2 επιπλέον έτη για τη συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης).
Οι χρόνοι των πλασματικών ετών ωστόσο είναι πολύ περιορισμένοι (είναι ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας εφόσον συμπληρώνεται το 58ο έτος, της γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας μέχρι 2 έτη και ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και ανεργίας και μέχρι 200 ημέρες την τελευταία δεκαετία για κάθε περίπτωση και 400 ημέρες συνολικά). Το κόστος εξαγοράς των πλασματικών χρόνων (νόμος Λοβέρδου) εξαρτάται από τον μισθό που λαμβάνει ο εργαζόμενος, τη δεδομένη χρονική στιγμή που αποφασίζει να προχωρήσει στην εξαγορά, άρα ανάλογα με το ημερομίσθιό του.
Για το ΙΚΑ, τα Ταμεία ΔΕΚΟ, τραπεζών και Τύπου, με βάση αποδοχές 2.000 ευρώ τον μήνα και ποσοστό εισφοράς έως 20%, το συνολικό κόστος για αναγνώριση πλασματικής ασφάλισης κοστίζει συνολικά 19.905 ευρώ το οποίο κατανέμεται ως εξής:
Τέσσερα (4) χρόνια σπουδών: 48 μήνες Χ 214,69 ευρώ = 10.305 ευρώ.
Δύο (2) χρόνια στρατιωτικής θητείας: 24 μήνες Χ400 ευρώ =9.600 ευρώ.
Ένα (1) έτος ανεργίας: δωρεάν.
Όσον αφορά στο Δημόσιο, το κόστος εξαγοράς είναι χαμηλότερο και με βάση τις τρέχουσες αποδοχές 1.350 ευρώ τον μήνα και ποσοστό εισφοράς 6,67% τα 4 έτη σπουδών θα κοστίσουν 10.305 ευρώ (48 μήνες Χ 214,69%) και τα 2 έτη στρατιωτικής θητείας (24 μήνες Χ 90 ευρώ = 2.160 ευρώ).
Πώς θα υπολογίζεται η εξαγορά τους
1. Στρατιωτική θητεία Αποδοχές (ώς την ανώτατη ασφαλιστική κλάση 2.433 ευρώ) Χ 20% Χ μήνες στρατιωτικής θητείας – ποσό εξαγοράς με δόσεις.
α) Έκπτωση 15% για εφάπαξ εξόφληση.
β) Όποιος θεμελιώνει δικαίωμα από 1.1.2011 έως 31.12.2014 θα έχει έκπτωση 30%.
γ) Όποιος θεμελιώνει δικαίωμα από 1.1.2015 θα έχει έκπτωση 50%.
2. Γονική άδεια Σήμερα 25 Χ 33,04 Χ 20% = 165,2 ευρώ για κάθε μήνα με δόσεις για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ, 25 Χ 33,04 Χ 37,5% = 309,75 ευρώ για κάθε μήνα με δόσεις για τους ασφαλισμένους της ΕΤΕ (Εθνική Τράπεζα) και 25 Χ 33,04 Χ 37% = 305,6 ευρώ για κάθε μήνα με δόσεις για τους ασφαλισμένους της Τραπέζης της Ελλάδος.
Καταβολή εφάπαξ, έκπτωση 15%. ΗΑΕ = ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη (σήμερα 33.04 ευρώ).
3. Ο χρόνος επιδότησης ασθενείας καθώς και ο χρόνος επιδότησης ανεργίας έως 1 έτος ισχύει ή υφίσταται χωρίς καταβολή εισφορών.
4. Εκπαιδευτική άδεια (άνευ αποδοχών) έως 2 χρόνια και χρόνος απεργιών.
Αποδοχές ημερομηνίας αίτησης Χ ποσοστό εισφοράς, συνεισφοράς κάθε Ταμείου (%) Χ μήνες εξαγοράς = Ποσό εξαγοράς (π.χ. για τους ασφαλισμένους στην Εθνική Τράπεζα: αποδοχές 3.000 Χ 37,5% Χ 1 μήνα = 1,125 ευρώ κάθε μήνα).
5. Χρόνος σπουδών (πριν από την ασφάλιση).
Ανώτατες- ανώτερες και ο χρόνος σε μέσες σχολές μετά το 17ο έτος της ηλικίας. 25πλάσιο Χ ΗΑΕ Χ 20% Χ μήνες σπουδών = Ποσό εξαγοράς, π.χ. 25 Χ 33,4 Χ 20% = 165,20 ευρώ ο κάθε μήνας με δόσεις και έκπτωση 15% για εφάπαξ καταβολή για την κύρια σύνταξη. Επικουρική: 25 Χ 33,04 Χ 6% = 49,56 ευρώ κάθε μήνας με δόσεις και έκπτωση 15% για εφάπαξ καταβολή.
6. Χρόνος ανεργίας μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση, εξαγορά όπως ακριβώς ο χρόνος σπουδών (περίπτωση 5η).
7. Πλασματικός χρόνος για τα παιδιά, ανεξάρτητα την ηλικία τους. 1 παιδί: 1 χρόνος 2 παιδιά: 3 χρόνια 3 παιδιά και πάνω: έως 5 χρόνια Χρήση του πλασματικού χρόνου κάνει η μητέρα, όχι όμως για να θεμελιώσει δικαιώματα ως μητέρα ανήλικων τέκνων. Αν δεν κάνει χρήση, τότε ο πλασματικός χρόνος προσμετράται από τον πατέρα.
Τονίζεται ότι οι χρόνοι που αναγνωρίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης αρχίζουν από 1.1.2011 και αφορούν τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ΄ αποκλειστικότητα από 1.1.2011 και εφεξής και β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη ασφάλισης. Επομένως οι διατάξεις του άρθρου 40 και της παρ. 12 του άρθρου 47 του ν. 2084/92 εφαρμόζονται μέχρι 31.12.2010 και αφορούν όλους όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31.12.2010, ανεξάρτητα αν ασκήσουν το δικαίωμα αυτό μέχρι 31.12.2010 ή από 1.1.2011 και εφεξής.
Εξάλλου με τις νέες διατάξεις επαναπροσδιορίζονται οι χρόνοι που μπορούν να προσμετρηθούν ή να αναγνωριστούν με εξαγορά τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή για προσαύξηση του ποσού αυτής. Επιπλέον καθορίζεται η κλιμάκωση του χρόνου τον οποίο μπορεί να προσμετρήσει ή να αναγνωρίσει κάθε ασφαλισμένος ανάλογα με τον χρόνο συνταξιοδότησής του ως εξής: μέχρι 4 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2011, μέχρι 5 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2012 μέχρι 6 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2013 μέχρι 7 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα από 1-1-2014.
Ως προς τον τρόπο αναγνώρισης και εξαγοράς των αναφερόμενων χρόνων, σημειώνεται ότι:
Όσον αφορά τον χρόνο στρατιωτικής υπηρεσίας, ειδικά για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2011 μέχρι 31-12-2014, με βάση τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, το ποσό εξαγοράς του αναγνωριζόμενου χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας καταβάλλεται μειωμένο κατά 30%, ενώ για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2015 και εφεξής το σχετικό ποσό καταβάλλεται μειωμένο κατά 50%, ανεξάρτητα από τον τρόπο καταβολής του (εφάπαξ ή σε δόσεις ή με παρακράτηση του 1/3 της σύνταξης). Σε καμιά όμως περίπτωση, το τελικά καταβαλλόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο αυτού που προκύπτει, με βάση υπολογισμού το 25πλάσιο του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη όπως ισχύει κάθε φορά(το 2010 είναι 33,04 ευρώ).
Ο χρόνος σπουδών, ο χρόνος μαθητείας, καθώς και ο χρόνος ανεργίας αναγνωρίζονται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, ύστερα από αίτηση του ασφαλισμένου. Για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται ποσό εξαγοράς, το οποίο προκύπτει από τον υπολογισμό ποσοστού 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και ποσοστού 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, υπολογιζόμενων στο 25πλάσιο του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Περαιτέρω, καθορίζεται ο τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς που προκύπτει από τις παραπάνω αναγνωρίσεις (είτε εφάπαξ με έκπτωση 15%, είτε σε μηνιαίες δόσεις ίσες με τους αναγνωριζόμενους μήνες, είτε με παρακράτηση του 1/4 του ποσού της σύνταξης) και επιπλέον προβλέπεται η επιβολή των αναλογούντων πρόσθετων τελών, σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής μηνιαίας δόσης.
Ως προς την προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας, επισημαίνεται ότι αυτές λαμβάνονται υπόψη, μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
Παραδείγματα
Ασφαλισμένος που το 2010 έχει 31 χρόνια ασφάλισης μπορεί εργαζόμενος τον επόμενο χρόνο να αναγνωρίσει μέσα στο 2011 συνολικά 4 χρόνια και να «κλειδώσει» στο τέλος του χρόνου δικαίωμα συνταξιοδότησης με 36 χρόνια σε ηλικία 58 ετών. Χωρίς αναγνώριση, ο ασφαλισμένος θα υποχρεούνταν να εργαστεί για 40 χρόνια (+8 έτη) και να συνταξιοδοτηθεί στο 60ό έτος της ηλικίας του (και όχι σε ηλικία 58 ετών).
Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, 57 ετών, με αποδοχές 2.000 ευρώ και 9.600 ημέρες εργασίας το 2011 θα μπορέσει να αναγνωρίσει μια σειρά από χρόνους για να συμπληρώσει τις 10.800 ημέρες εργασίας που απαιτούνται και να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικία 58 ετών. Συμφέρει η αναγνώριση της επιδοτούμενης ανεργίας και ασθένειας ως 600 ημέρες που γίνεται δωρεάν. Τα υπόλοιπα 600 συμφέρει να αναγνωριστούν από χρόνο πραγματικής ανεργίας ή σπουδών για τον οποίο και θα κληθεί να καταβάλει περίπου 3.900 ευρώ για 600 ημέρες ασφάλισης. Σε αντίθεση με τον Στρατό που θα κληθεί να καταβάλει περίπου 6.700 ευρώ.
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ που μέχρι το τέλος του 2010 έχει 9.900 ημέρες ασφάλισης ΙΚΑ και είναι 58 ετών μπορεί να συνταξιοδοτηθεί εφόσον αναγνωρίσει 600 ημέρες στρατιωτικής υπηρεσίας, δηλαδή 20 μήνες. Με αποδοχές 2.000 ευρώ τον μήνα, το κόστος αναγνώρισης θα είναι 8.000 ευρώ. Αν ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος δεν αναγνωρίσει τη στρατιωτική υπηρεσία του, δεν θεμελιώσει δικαίωμα εντός του 2010 και συνεχίσει να εργάζεται, για να συνταξιοδοτηθεί το 2011 θα πρέπει να έχει 10.800 ημέρες ασφάλισης, τις οποίες μπορεί να φτάσει αναγνωρίζοντας 600 ημέρες, αφού λόγω της εργασίας του θα έχει τις 10.200 ημέρες (9.900 + 300). Αν αναγνωρίσει χρόνο σπουδών, το κόστος αγοράς θα είναι περίπου 4.000 ευρώ.