Τα βασικά σημεία του σχεδίου νόμου για τους ημιυπαίθριους έδωσε στη δημοσιότητα το αρμόδιο υπουργείο, μετά το τέλος του Υπουργικού Συμβουλίου όπου λήφθηκαν οι τελικές αποφάσεις για το θέμα.
Το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να διατηρήσουν για τα επόμενα 40 χρόνια δηλούμενους χώρους με αυθαίρετες υπερβάσεις δόμησης και αλλαγές χρήσης, μετά από πληρωμή του σχετικού προστίμου διατήρησης και πράσινης χρήσης – χωρίς όμως να νομιμοποιείται το «παράνομο κτίσμα».
Το νομοσχέδιο προβλέπει κλιμακωτά πρόστιμα με συντελεστή από 5% εώς 15% επί της τιμής ζώνης αναλόγως του εμβαδού, της χρήσης του χώρου, αν βρίσκεται εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως.
Το «ειδικό πρόστιμο διατήρησης και πράσινης χρήσης» όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ, κατατίθεται στο Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΤΕΡΠΣ), τηρείται σε ειδικό λογαριασμό που ονομάζεται «Ταμείο Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» και διατίθεται αποκλειστικά για την εξισορρόπηση του ελλείμματος γης, καθώς και για προγράμματα και δράσεις περιβαλλοντικής και πολεοδομικής αποκατάστασης, εντός του πρωτοβαθμίου ΟΤΑ στη διοικητική περιφέρεια του οποίου βρίσκονται οι χώροι που δηλώνονται.
Ειδικότερα το ειδικό πρόστιμο κυμαίνεται εντός ψαλίδας 5% με 13,5% για τα ακίνητα εντός σχεδίου και εντός ψαλίδας 6% με 15% για τα εκτός σχεδίου, ανάλογα με τα τετραγωνικά αυθαιρεσίας, και υπολογίζεται στη βάση της τιμής ζώνης της περιοχής, διευκρίνισε η υπουργός.
Στην περίπτωση μη δήλωσης, το πρόστιμο ανέρχεται στο 30% επί της αντικειμενικής αξίας.
Η κυρία Μπιρμπίλη πρόσθεσε, επίσης, ότι δεν θα υπάρξει επιπλέον επιβάρυνση για όσους έχουν ενταχθεί στην προηγούμενη ρύθμιση, ενώ άφησε «ανοιχτό» το θέμα της επιστροφής χρημάτων στην περίπτωση που το ποσό που καταβλήθηκε υπερβαίνει αυτό που προβλέπει η νέα ρύθμιση.
Στόχος του σχεδίου νόμου είναι «η προώθηση άλλου τύπου ανάπτυξης της χώρας και η επίλυση εκκρεμοτήτων του παρελθόντος» υπογράμμισε η κυρία Μπιρμπίλη, τονίζοντας ότι «για λόγους αρχής δεν νομιμοποιούμε την αυθαιρεσία».
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ Θάνος Μωραΐτης χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου «πράσινη και έντιμη λύση σε ένα πρόβλημα που δεν είναι μόνο κοινωνικό» και επεσήμανε ότι «είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους που επιχειρείται μια τέτοια λύση».
«Με αυτό το σχέδιο νόμου δίνεται η δυνατότητα στου πολίτες να δηλώσουν οικειοθελώς τυχόν αυθαιρεσίες», είπε η υπουργός ΠΕΚΑ, προσθέτοντας ότι η καταβολή του προστίμου μπορεί να γίνει εφάπαξ με έκπτωση 10% ή εντός 16 μηνών σε έξι ισόποσες δόσεις.
Υπολογισμός προστίμου
Η ρύθμιση που παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο η υπουργός Τίνα Μπιρμπίλη για τη διατήρηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών προβλέπει διαφορετικό συντελεστή υπολογισμού του προστίμου ανάλογα με το είδος της νέας χρήσης, το μέγεθος του χώρου που άλλαξε χρήση και αν αυτός βρίσκεται εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως.
Ειδικότερα, με συντελεστή 5% εως 9% επί της τιμής ζώνης για τα ακίνητα πρώτης κατοικίας που βρίσκονται εντός σχεδίου και με συντελεστή από 6% έως 10% για τις εκτός σχεδίου κατοικίες θα υπολογίζεται το «ειδικό πρόστιμο» που θα κληθούν να καταβάλουν οι ιδιοκτήτες ημιυπαίθριων και άλλων χώρων (ισόγεια, υπόγεια, σοφίτες και πατάρια) που άλλαξαν χρήση.
| Εμβαδό μη νόμιμου δηλούμενου χώρου (τ.μ.) ακινήτου | Ακίνητα πρώτης κατοικίας | Λοιπά ακίνητα κατοικίας | Ακίνητα άλλης χρήσης (μη κατοικίας) |
| ΑΚΙΝΗΤΑ ΕΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ή ΕΝΤΟΣ ΟΡΙΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ | |||
| Μικρότερος των 25 τ.μ. | 5% | 6% | 7,5% |
| Μεγαλύτερος των 25 και μικρότερος των 75 τ.μ. | 7% | 8,5% | 10,5% |
| Μεγαλύτερος των 75 τ.μ. | 9% | 11% | 13,5% |
| ΑΚΙΝΗΤΑ ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ή ΕΚΤΟΣ ΟΡΙΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ | |||
| Μικρότερος των 25 τ.μ. | 6% | 7,2% | 9% |
| Μεγαλύτερος των 25 τ.μ. και μικρότερος των 75 τ.μ. | 8% | 9,6% | 12% |
| Μεγαλύτερος των 75 τ.μ. | 10% | 12% | 15% |
Με την πληρωμή του σχετικού προστίμου διατήρησης και πράσινης χρήσης δίνεται η δυνατότητα στον πολίτη να διατηρήσει του δηλούμενους χώρους για 40 χρόνια, χωρίς να νομιμοποιείται το «παράνομο κτίσμα», επισημαίνει το υπουργείο.
Ακόμη, για τα ακίνητα που θα υπαχθούν στην ρύθμιση της «καταβολής του ειδικού προστίμου διατήρησης και πράσινης χρήσης» προβλέπεται η καταβολή κατά την μεταβίβαση, πρόσθετης εισφοράς που θα ισούται με τον φόρο μεταβίβασης που θα έπρεπε να καταβληθεί για τα αυθαίρετα τετραγωνικά στην περίπτωση που ήταν νόμιμα.
Επισης, δεν διαφοροποιείται η οικονομική επιβάρυνση που προκύπτει από τα «τέλη ακίνητης περιουσίας». Ο ιδιοκτήτης ακινήτου, για το οποίο έχει γίνει χρήση της ρύθμισης του νόμου αυτού, θα υποχρεούται να καταβάλει πρόσθετη εισφορά που θα αντιστοιχεί στο τέλος ακίνητης περιουσίας για τα αυθαίρετα τετραγωνικά.
Διορία 8 μηνών για «διευθέτηση» ημιυπαίθριου
Όσοι θελήσουν να ενταχθούν στην ρύθμιση θα μπορούν σε διάστημα 8 μηνών από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου (περίπου μέχρι τα τέλη του έτους) να προσέλθουν στις κατά τόπους πολεοδομίες και να υποβάλλουν σχετικό φάκελο. Μαζί με αυτόν θα καταθέσουν παράβολο 250 ευρώ για κάθε ημιυπαίθριο χώρο και 350 ευρώ για τους υπόλοιπους χώρους, το οποίο θα αφαιρείται από το τελικό ποσό της ρύθμισης.
Σημειώνεται ότι στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν μόνο οι χώροι εκείνοι που βρίσκονται εντός του νομίμου περιγράμματος της νομίμου οικοδομής.
Το πρόστιμο, αφού γίνει ο έλεγχος του φακέλου, θα μπορεί να πληρωθεί από τους ιδιοκτήτες είτε εφάπαξ με έκπτωση 10% είτε σε 6 ισόποσες δόσεις και σε διάστημα 18 μηνών κατά ανώτερο.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι μετά την παρέλευση του οκταμήνου κατά το οποίο μπορούν να δηλώσουν τις οικοδομικές τους αυθαιρεσίες και να υποστούν τις κυρώσεις, θα ακολουθήσει εντατικός και διαρκής έλεγχος εντοπισμού εκείνων των περιπτώσεων που δεν θα έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση αυτή και η επιβολή των αυστηρών προστίμων που προβλέπονται από τον νόμο.
Επαναφέρεται επίσης σε ισχύ η ρύθμιση του ν. 3212/2003 για διενέργεια ελέγχων σε ποσοστό 10% των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν το προηγούμενο έτος από τις πολεοδομικές υπηρεσίες και σε ποσοστό 2% από το Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης.
Τέλος, δεν υπάγονται στις διατάξεις του νομοσχεδίου τα εκτός σχεδίου ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε ρέματα, βιοτόπους, σε παραλιακά δημόσια κτήματα, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε δάση, σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, λόγω της μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Ταυτότητα κτιρίου
Με το νομοσχέδιο αυτό εισάγεται η ένοια της «ταυτότητας κτιρίου», που θα φέρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, σχέδια και ελέγχους για τη λειτουργία του, για όλα τα κτίρια (καινούρια και παλαιότερα).
Για τα νέα κτίρια η ταυτότητα του κτιρίου θα ξεκινά σε φάση προηγούμενη της ολοκλήρωσης της κατασκευής, από τους επιβλέποντες Μηχανικούς, ώστε να προβλέπονται εκείνες οι διορθωτικές κινήσεις για την μη ύπαρξη νέων υπερβάσεων και αυθαιρεσιών.
Παρέχεται, τέλος, η έκδοση προεδρικού διατάγματος για την δημιουργία σώματος ελεγκτών μηχανικών, που θα παρακολουθούν τακτικά την διαδικασία τήρησης της ταυτότητας του κτιρίου.
Δηλαδή θα διενεργούνται τακτικοί έλεγχοι σε όλη τη διάρκεια ζωής του κτιρίου, που θα οδηγούν σε αποτροπή και καταγραφή της αυθαίρετης δόμησης, και αλλαγών χρήσης και σε παρακολούθηση ασφάλειας κτιρίων.
Η εφαρμογή αρχίζει με τα νέα κτίρια από 1/10/10 και υπάρχει πρόβλεψη επέκτασης στα υφιστάμενα.
Τι αλλάζει στις νέες οικοδομές
Σχετικά με το τι αλλάζει στις νέες οικοδομές, η γενική γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος κυρία Μ.Καλτσά διευκρίνισε ότι:
– οι ημιυπαίθριοι παραμένουν ως ποσοστό στο 15% αλλά καταργείται η ισοκατανομή τους στους ορόφους
– καταργείται η βύθιση των υπογείων
– οι υπόγειοι χώροι στάθμευσης δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης για κανένα κτήριο
– οι ισόγειοι και υπέργειοι χώροι δόμησης δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης για κανένα κτήριο εκτός από τις κατοικίες και, τέλος
– στις κατοικίες, προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης οι ισόγειοι κλειστοί χώροι στάθμευσης αλλά όχι οι στεγασμένοι ανοιχτοί (πυλωτές).